Tahun Melawat Malaysia 2026 (VM2026) merupakan satu inisiatif yang dilancarkan untuk mempromosikan Malaysia sebagai destinasi pelancongan bertaraf dunia. Dengan sasaran menarik 35.6 juta pelancong dan menjana pendapatan sebanyak RM147.1 bilion, kempen ini bukan sahaja bertujuan meningkatkan sektor pelancongan tetapi juga memperkukuh identiti Malaysia sebagai sebuah negara yang kaya dengan kepelbagaian budaya dan keindahan alam semula jadi. Salah satu elemen utama yang menjadi kekuatan tarikan VM2026 adalah pelancongan budaya berasaskan pengalaman yang menonjolkan keunikan pelbagai kaum di Malaysia.

Malaysia dikenali sebagai negara yang terdiri daripada masyarakat majmuk yang hidup harmoni dalam suasana saling menghormati. Kepelbagaian etnik, budaya dan agama ini menjadi daya tarikan utama kepada pelancong asing yang ingin mendalami dan merasai keunikan pengalaman budaya yang tidak terdapat di negara lain. Pelancongan budaya pelbagai kaum ini merangkumi pelbagai aspek seperti seni bina, makanan, pakaian tradisional, seni persembahan, festival keagamaan dan adat resam. Melalui VM2026, aspek-aspek ini perlu diketengahkan secara strategik untuk memberikan pengalaman dan autentik kepada pelancong, sekali gus mengukuhkan jenama Malaysia Truly Asia di persada antarabangsa.

Salah satu daya tarikan utama dalam pelancongan budaya adalah seni bina warisan yang mencerminkan kepelbagaian kaum di Malaysia. Contohnya, Masjid Jamek di Kuala Lumpur menonjolkan seni bina Islam yang mengagumkan, manakala kuil Kek Lok Si di Pulau Pinang mempamerkan keindahan seni bina Buddha. Bangunan warisan seperti bangunan Sultan Abdul Samad dan rumah tradisional Melayu di Kampung Morten, Melaka juga menawarkan pengalaman unik kepada pelancong. VM2026 perlu memanfaatkan tarikan ini dengan memperkenalkan pakej lawatan khas yang menggabungkan elemen sejarah dan budaya. Pelancong bukan sahaja dapat melihat keindahan seni bina ini, tetapi juga memahami sejarah serta pengaruh budaya yang membentuk identiti unik setiap komuniti di Malaysia.

Makanan tradisional juga merupakan elemen penting dalam pelancongan budaya. Malaysia terkenal dengan pelbagai jenis makanan yang mencerminkan budaya pelbagai kaum seperti nasi lemak, rendang, char kway teow, laksa dan muruku. Dalam konteks VM2026, pelbagai acara dan festival makanan perlu dianjurkan untuk mempromosikan masakan tradisional Malaysia kepada pelancong. Sebagai contoh, festival makanan etnik yang menghimpunkan masakan Melayu, Cina, India dan etnik Sabah dan Sarawak boleh diadakan di lokasi-lokasi strategik seperti Kuala Lumpur, George Town dan Kuching. Selain itu, pengalaman memasak bersama penduduk tempatan boleh ditawarkan kepada pelancong untuk memberikan mereka peluang merasai sendiri proses penyediaan makanan tradisional.

Festival budaya juga memainkan peranan penting dalam memperkenalkan Malaysia kepada dunia. Malaysia kaya dengan pelbagai perayaan keagamaan dan budaya seperti Hari Raya Aidilfitri, Tahun Baru Cina, Deepavali, Pesta Kaamatan dan Gawai Dayak. Festival-festival ini mencerminkan keharmonian dan kepelbagaian masyarakat Malaysia yang hidup dalam suasana toleransi dan perpaduan. Melalui VM2026, promosi besar-besaran perlu dilakukan untuk menarik pelancong menyertai perayaan-perayaan ini. Sebagai contoh, program homestay boleh diperkenalkan yang mana pelancong dapat tinggal bersama keluarga tempatan dan mengalami sendiri perayaan tradisional tersebut. Ini bukan sahaja memberikan pengalaman autentik kepada pelancong, tetapi juga meningkatkan pendapatan penduduk tempatan.

Dalam era pelancongan moden, pelancongan berasaskan pengalaman semakin mendapat perhatian. Pelancong hari ini bukan sahaja ingin melihat tempat menarik, tetapi juga ingin mendalami pengalaman yang unik dan bermakna. Malaysia mempunyai potensi besar dalam menawarkan pengalaman budaya yang autentik kepada pelancong. Contohnya, pelancong boleh menyertai aktiviti seperti belajar menari tarian tradisional Melayu, membuat batik atau menyaksikan persembahan wayang kulit. Program-program ini bukan sahaja mempromosikan warisan budaya Malaysia, tetapi juga memberikan peluang kepada pelancong untuk terlibat secara langsung dalam aktiviti budaya.

Selain itu, kempen VM2026 juga perlu memanfaatkan seni persembahan tradisional sebagai daya tarikan utama. Seni persembahan seperti makyong, zapin, tarian singa, dan tarian ngajat merupakan sebahagian daripada khazanah budaya Malaysia yang unik. Persembahan khas boleh diadakan di lokasi-lokasi tumpuan pelancong seperti Istana Budaya, Panggung Bandaraya, atau pentas terbuka di kawasan pelancongan utama. Pelancong juga boleh diberi peluang untuk mencuba sendiri seni persembahan ini melalui bengkel atau program interaktif yang dianjurkan oleh penggiat seni budaya.

Keunikan pakaian tradisional pelbagai kaum di Malaysia juga boleh dijadikan daya tarikan dalam pelancongan budaya. Contohnya, pelancong boleh mempelajari cara memakai baju kebaya, cheongsam atau sari melalui bengkel khas. Pertunjukan fesyen pakaian tradisional boleh diadakan di lokasi pelancongan seperti Dataran Merdeka atau kawasan pusat membeli-belah untuk menarik perhatian pelancong. Selain itu, kedai-kedai cenderamata juga boleh menawarkan pakaian tradisional kepada pelancong sebagai cenderamata untuk dibawa pulang.

Sektor pelancongan budaya juga perlu memanfaatkan untuk mempromosikan produk kraftangan tempatan. Malaysia terkenal dengan hasil kraftangan seperti batik, songket, anyaman rotan dan tembikar. Melalui VM2026, program lawatan ke bengkel kraftangan boleh dianjurkan untuk memberikan pengalaman unik kepada pelancong. Contohnya, pelancong boleh menyaksikan proses pembuatan batik di Kelantan atau membuat tembikar di Perak. Pengalaman ini bukan sahaja memberikan nilai tambah kepada pelancong, tetapi juga membantu mempromosikan produk tempatan ke peringkat antarabangsa.

Satu lagi aspek penting dalam pelancongan budaya adalah adat resam dan tradisi yang mencerminkan nilai-nilai unik setiap kaum di Malaysia. Pelancong boleh menyertai majlis adat seperti majlis perkahwinan tradisional Melayu, upacara keagamaan Cina, atau ritual tradisional masyarakat India. Pengalaman ini bukan sahaja mendekatkan pelancong dengan budaya tempatan tetapi juga meningkatkan pemahaman mereka terhadap kepelbagaian budaya di Malaysia. Untuk mempromosikan pengalaman ini, pelbagai pakej pelancongan khas perlu ditawarkan oleh agensi pelancongan dan penyedia perkhidmatan pelancongan tempatan.

Kempen VM2026 juga perlu mengambil kira aspek pemuliharaan budaya dan alam sekitar untuk memastikan pelancongan yang mampan. Sebagai contoh, usaha pemuliharaan tarian tradisional, muzik dan kraftangan perlu dipertingkatkan supaya warisan budaya ini tidak pupus ditelan arus moden. Selain itu, program pendidikan dan kesedaran tentang kepentingan memelihara budaya dan alam sekitar boleh dianjurkan kepada pelancong. Pelancongan mampan bukan sahaja menjaga warisan budaya, tetapi juga memastikan sumber semula jadi yang menjadi tarikan pelancongan dapat terus dinikmati oleh generasi akan datang.

Untuk merealisasikan potensi penuh pelancongan budaya, kerjasama erat antara kerajaan, sektor swasta dan komuniti tempatan adalah sangat penting. Kerajaan perlu menyediakan insentif kepada pengusaha pelancongan yang mempromosikan pelancongan budaya. Sektor swasta pula perlu memainkan peranan dalam menyediakan infrastruktur dan perkhidmatan yang berkualiti kepada pelancong. Komuniti tempatan juga perlu dilibatkan secara aktif dalam pelaksanaan program pelancongan budaya untuk memastikan manfaat ekonomi dan sosial dapat dinikmati oleh semua pihak.

Kesimpulannya, pelancongan budaya berasaskan pengalaman adalah salah satu kekuatan utama yang dapat menarik pelancong ke Malaysia sempena Tahun Melawat Malaysia 2026. Dengan memanfaatkan kepelbagaian budaya dan warisan unik yang dimiliki oleh negara ini, Malaysia berpotensi untuk menjadi destinasi pelancongan tumpuan dunia. Melalui strategi promosi yang berkesan, kerjasama erat antara semua pihak berkepentingan, dan komitmen terhadap pemuliharaan budaya dan alam sekitar, Malaysia mampu merealisasikan aspirasi VM2026 sebagai satu kejayaan yang mengangkat nama negara di persada dunia._Foto: Utusan Malaysia

 

 

 

Profesor Madya Ts. Dr. Md Fauzi Ahmad

Pensyarah dan Penyelidik Kanan Pengurusan Teknologi Pengeluaran

Fakulti Pengurusan Teknologi dan Perniagaan

Universiti Tun Hussein Onn Malaysia (UTHM)

 

 

Rencana ini juga diterbitkan di:

1. Berita Harian (muka surat: 12), 14 Januari 2025: Pelancongan budaya berasas pengalaman pikat pelancong