“Dengan meningkatkan kesedaran, menyediakan sokongan yang diperlukan, dan membentuk budaya kerja yang positif, Malaysia boleh mencapai tenaga kerja yang lebih produktif, bersemangat dan bahagia.

“Kesihatan mental yang baik bukan sahaja memberi manfaat kepada pekerja individu tetapi juga kepada organisasi dan ekonomi negara secara keseluruhan.” – Prof. Madya Ts. Dr. Md Fauzi Ahmad

 

Kesihatan mental dan kesejahteraan pekerja merupakan elemen yang penting dalam menentukan kejayaan organisasi dan negara secara keseluruhannya. Dalam era globalisasi dan Revolusi Industri 4.0, tekanan di tempat kerja telah meningkat dengan ketara, membawa kepada pelbagai isu kesihatan mental dalam kalangan pekerja. Kajian terbaru menunjukkan bahawa Malaysia berada di kedudukan kedua terburuk di Asia Tenggara dari segi kebahagiaan pekerja.

Menurut Indeks Kerja Kehidupan Global oleh Remote, Malaysia berada di kedudukan kedua terakhir daripada 60 negara. Kajian serantau oleh Jobstreet dan Jobsdb oleh SEEK yang dikongsikan oleh SME Asia menunjukkan bahawa pekerja di Malaysia adalah yang kedua paling tidak bahagia di rantau ini, dengan peratusan pekerja yang tidak bahagia di tempat kerja mencapai 12%, hanya sedikit lebih baik daripada Singapura yang mencatatkan 19%. Tempat ketiga adalah Filipina (11%) diikuti dengan Hong Kong (9%), Thailand (9%) dan Indonesia (4%).

Menurut Laporan 2024 oleh SEEK, punca utama tekanan pekerja di rantau ini adalah beban kerja yang tinggi (37%), tekanan dari pihak pengurusan (27%) dan kekurangan peluang perkembangan kerjaya (23%).

Beban kerja dan tekanan tinggi dari pihak pengurusan adalah dua faktor utama yang menyumbang kepada tahap tekanan yang tinggi dalam kalangan pekerja. Kekurangan peluang perkembangan kerjaya juga menambah tekanan kepada pekerja, kerana mereka merasakan pekerjaan mereka yang tidak memberi mereka peluang untuk berkembang.

Kajian yang sama juga menunjukkan bahawa walaupun tahap tekanan adalah tinggi, hanya 48% syarikat yang menawarkan sokongan mencukupi untuk membantu pekerja menguruskan tekanan di tempat kerja. Ini menunjukkan bahawa masih banyak syarikat yang belum menyedari atau mengambil tindakan serius untuk menangani isu kesihatan mental.

Dengan hanya 48% syarikat yang menyediakan sokongan mencukupi, ramai pekerja terpaksa menguruskan tekanan mereka sendiri tanpa bantuan dari majikan. Untuk meningkatkan kesihatan mental dan kesejahteraan pekerja, beberapa langkah penting perlu diambil oleh majikan dan kerajaan.

Kesedaran kesihatan mental

Langkah pertama adalah meningkatkan kesedaran tentang pentingnya kesihatan mental dalam kalangan pekerja dan majikan. Kempen kesedaran, latihan dan seminar mengenai kesihatan mental boleh membantu semua pihak memahami tanda-tanda awal masalah kesihatan mental dan cara untuk mengatasinya. Majikan perlu dididik mengenai kepentingan menjaga kesihatan mental pekerja dan bagaimana ia boleh memberi kesan positif kepada produktiviti dan keberkesanan organisasi.

Sokongan psikologi

Syarikat perlu menyediakan sokongan psikologi kepada pekerja mereka. Ini boleh dilakukan dengan menyediakan perkhidmatan kaunseling di tempat kerja. Pekerja yang menghadapi tekanan atau masalah kesihatan mental perlu mempunyai akses kepada bantuan kesihatan mental.

Majikan juga boleh mengadakan sesi kaunseling berkala untuk memantau kesejahteraan pekerja dan membantu mereka menguruskan tekanan dengan lebih baik. Sebagai contoh, syarikat boleh menyediakan sesi kaunseling dengan ahli psikologi profesional bagi pekerja yang mengalami tekanan tinggi.

Kerja fleksibel

Kerja fleksibel adalah satu lagi langkah yang boleh membantu mengurangkan tekanan dalam kalangan pekerja. Dengan memberi pekerja lebih banyak fleksibiliti ke atas jadual kerja mereka, mereka dapat menguruskan masa dengan lebih baik dan mengurangkan tekanan.

Kerja fleksibel juga boleh membantu pekerja mencapai keseimbangan kerja dan kehidupan yang lebih baik, yang penting untuk kesejahteraan mental mereka. Contohnya, membenarkan pekerja bekerja dari rumah atau mempunyai waktu kerja yang fleksibel boleh membantu mereka menguruskan tanggungjawab kerja dan peribadi dengan lebih baik.

Perkembangan kerjaya

Kekurangan peluang perkembangan kerjaya adalah salah satu punca utama tekanan di tempat kerja. Syarikat perlu menyediakan peluang latihan dan pembangunan untuk pekerja mereka. Dengan memberi peluang kepada pekerja untuk meningkatkan kemahiran dan berkembang dalam kerjaya mereka, majikan dapat meningkatkan kepuasan kerja dan mengurangkan tekanan.

Sebagai contoh, menyediakan program latihan berterusan atau membiayai kursus kemahiran tambahan boleh membantu pekerja merasa dihargai dan bersemangat untuk berkembang dalam kerjaya mereka.

Beban kerja

Beban kerja yang berlebihan adalah faktor utama yang menyumbang kepada tekanan di tempat kerja. Majikan perlu mengkaji semula beban kerja pekerja dan memastikan ia adalah berpatutan dan boleh diurus.

Mengurangkan beban kerja yang berlebihan boleh membantu pekerja menguruskan masa dengan lebih baik dan mengurangkan tekanan. Contohnya, majikan perlu menilai semula pengagihan kerja dan memastikan tiada pekerja yang dibebani dengan tugas yang terlalu banyak di tempat kerja.

Fasiliti untuk relaksasi dan rekreasi

Syarikat boleh menyediakan fasiliti untuk relaksasi dan rekreasi di tempat kerja. Contohnya, bilik rehat, gimnasium atau ruang hijau boleh membantu pekerja melepaskan tekanan dan berehat seketika dari rutin kerja. Aktiviti seperti senaman dan sukan juga boleh dianjurkan untuk membantu pekerja menguruskan tekanan dengan lebih baik.

Menghargai dan mengiktiraf pekerja

Menghargai dan mengiktiraf usaha pekerja adalah penting untuk meningkatkan kesejahteraan mental mereka. Pengiktirafan terhadap usaha dan pencapaian pekerja boleh meningkatkan semangat dan motivasi mereka. Majikan perlu memastikan bahawa pekerja merasa dihargai dan diiktiraf atas sumbangan mereka kepada organisasi.

Budaya kerja positif

Budaya kerja yang positif adalah asas kepada kesejahteraan mental pekerja. Syarikat perlu membentuk budaya kerja yang menyokong keseimbangan kerja-kehidupan, meningkatkan kesejahteraan mental dan menggalakkan komunikasi terbuka.

Budaya kerja yang positif boleh membantu pekerja merasa lebih selesa dan bahagia di tempat kerja. Contohnya, syarikat boleh menggalakkan komunikasi terbuka dan menyediakan platform untuk pekerja berkongsi masalah atau cadangan mereka tanpa rasa takut.

Peranan kerajaan

Selain majikan, kerajaan juga memainkan peranan penting dalam meningkatkan kesihatan mental pekerja. Kerajaan boleh menggubal polisi dan garis panduan yang jelas mengenai kesihatan mental di tempat kerja. Polisi ini boleh merangkumi hak-hak pekerja, tanggungjawab majikan dan langkah-langkah sokongan yang perlu disediakan oleh majikan.

Garis panduan ini boleh membantu memastikan semua majikan mengambil tindakan yang diperlukan untuk menjaga kesihatan mental pekerja mereka. Kerajaan boleh menyediakan sokongan kewangan untuk program kesihatan mental di tempat kerja.

Ini boleh dilakukan melalui insentif cukai, geran atau dana khas untuk syarikat-syarikat yang melaksanakan program kesihatan mental. Dengan menyediakan sokongan kewangan, kerajaan dapat membantu lebih banyak syarikat melaksanakan program kesihatan mental dengan lebih berkesan.

Perkhidmatan kesihatan mental

Kerajaan perlu memastikan bahawa perkhidmatan kesihatan mental adalah mudah diakses oleh semua pekerja. Ini boleh dilakukan dengan memperluaskan rangkaian perkhidmatan kesihatan mental, termasuk perkhidmatan kaunseling dan terapi. Kerajaan juga boleh menyediakan pusat-pusat sokongan kesihatan mental yang boleh diakses oleh pekerja tanpa perlu melalui proses yang rumit.

Kempen kesedaran mental

Kerajaan boleh menganjurkan kempen kesedaran mengenai kesihatan mental di tempat kerja. Kempen ini boleh membantu meningkatkan kesedaran mengenai pentingnya menjaga kesihatan mental dan menyediakan maklumat mengenai tanda-tanda awal masalah kesihatan mental dan cara untuk mendapatkan bantuan.

Dengan meningkatkan kesedaran, kerajaan dapat membantu mengurangkan stigma terhadap isu kesihatan mental dan menggalakkan lebih banyak pekerja mendapatkan bantuan yang diperlukan.

Kesimpulannya kesihatan mental dan kesejahteraan pekerja adalah isu yang tidak boleh diabaikan. Dalam usaha untuk memastikan tenaga kerja yang lebih produktif dan bahagia, majikan dan kerajaan perlu mengambil tindakan yang serius untuk meningkatkan kesihatan mental di tempat kerja.

Dengan meningkatkan kesedaran, menyediakan sokongan yang diperlukan, dan membentuk budaya kerja yang positif, Malaysia boleh mencapai tenaga kerja yang lebih produktif, bersemangat dan bahagia.

Kesihatan mental yang baik bukan sahaja memberi manfaat kepada pekerja individu tetapi juga kepada organisasi dan ekonomi negara secara keseluruhan. Oleh itu, penting bagi semua pihak untuk bekerjasama dalam menangani isu kesihatan mental di tempat kerja dan memastikan kesejahteraan pekerja.

 

 

 

Prof. Madya Ts. Dr. Md Fauzi Ahmad

Ketua Program Pengurusan Industri

Pensyarah dan Penyelidik Kanan Pengurusan Teknologi Pengeluaran

Fakulti Pengurusan Teknologi dan Perniagaan

Universiti Tun Hussein Onn Malaysia (UTHM)